اثر بقایای گیاهان مرتعی بر هدررفت خاک و تولید رواناب – یک مطالعه آزمایشگاهی

فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که به طور جدی منابع آب و خاک را تهدید می کند. امروزه حفاظت آب و خاک یکی از مهمترین شیوه های مدیریت منابع طبیعی می باشد. برای این منظور روشهای مختلفی وجود دارد که یکی از آنها استفاده از مالچ آلی می باشد. مالچ پاشی سطح خاک با بقایای گیاهی یک روش موثر در حفاظت خاک است که مالچ های آلی نسبت به مالچ شیمیایی که محیط زیست را آلوده می کنند، سازگار با طبیعت می باشند. در این تحقیق اثر بقایای گیاهان مرتعی آگروپایرون و درمنه در سه درصد پوشش (0، 30 و 70 درصد) با اندازه های 4 و 16 سانتی متر طول و 35/0 سانتی متر قطر به عنوان مالچ روی رواناب و رسوب در آزمایشگاه با استفاده از شبیه ساز باران مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایشات در پلاتی با طول 2 متر، عرض 1 متر و ارتفاع 2/0 متر که با خاک لومی سیلتی پر شد، انجام شد، سپس مالچ بقایای گیاهی به سطح خاک ریخته شد و بارشی با شدت 50 میلی متر در ساعت به مدت 20 دقیقه انجام گردید و میزان رواناب و رسوب اندازه گیری شد. نتایج آزمون تی مستقل حاکی از وجود اختلاف معنی دار بین دو گونه در سطح اطمینان 95 درصد است (05/0 sig <)، تنها در درصد پوشش 30 درصد با اندازه 16سانتی متر رواناب و ضریب هرزآب، بین دو گونه معنی داری نشد (05/0sig> ). همچنین نتایج آزمون lsd در درصد پوشش های مختلف برای هر یک از اندازه ها نشان داد که در گونه آگروپایرون بین پوشش های مختلف در هر یک از اندازه ها در سطح اطمینان 95 درصد در میزان رواناب، بار رسوب، غلظت رسوب و ضریب هرزآب اختلاف معنی دار وجود دارد (05/0>p)، اما غلظت رسوب در گونه درمنه در اندازه 4 سانتی متر، بین پوشش 0 و 30 درصد اختلاف معنی دار نبود (05/0sig>)، همچنین در اندازه 16 سانتی متر رواناب، بار رسوب و غلظت رسوب بین پوشش 30 و 70 درصد اختلاف معنی دار نبود (05/0sig> ). همچنین نتایج آزمون تی جفتی بین اندازه های مختلف در هر یک از پوشش ها نشان داد که در هر دو گونه بین اندازه های مختلف در هر یک از پوشش ها در سطح اطمینان 95 درصد در میزان رواناب، بار رسوب، غلظت رسوب و ضریب هرزآب اختلاف معنی دار وجود دارد (05/0sig<). یافته ها نشان داد که گونه آگروپایرون موثرتر از درمنه در حفاظت خاک است. در نهایت هر دو گونه برای مدیریت بهتر خاک های مرتعی و حفاظت خاک مفید هستند.